home  > 
muziektheorieharmonie  > harmonieleer  > E. Chromatiek > gealtereerde akkoorden
   
Het gedeelte E. chromatiek is bij lange nog niet af. Tot nu toe is alleen het volgende beschikbaar: gealtereerde akkoorden / paragrafen 1-3, 5 en een stukje van 9 
SWITCH TO THE ENGLISH VERSION
1. algemeen
2. verminderde terts op #4^; 
literatuurvoorbeelden (klik in de lijst hieronder voor een voorbeeld): 
 
Schubert, Gesänge des Harfners I en III (D 478 en D 480)  begin van beide liederen
Am Grabe Anselmos (D 504)  begin van het lied
Schubert, Piano Trio 1, D 896, begin van het tweede deel
Schubert, Erster Verlust D 226 Mozart, Pianosonate in a klein, KV 310, tweede deel, middengedeelte (doorwerking)
Mozart, Pianosonate in Bes groot, KV 333, eerste deel, doorwerking
Bellini, Dolente immagine di Fille mia Mozart, Symfonie in C groot "Jupiter", tweede deel    overgang naar het tweede thema en eind van het middengedeelte (doorwerking)
Schubert, Symphonie Nr. 5 in Bes groot, eerste deel   overgang naar het tweede thema Beethoven, Symfonie Nr. 5, eerste deel, eerste thema
3. enharmonische verwisseling van dubbelverminderde drieklank en dubbelverminderd septimeakkoord, en van het hardverminderd septimeakkoord
 
literatuurvoorbeelden
4. #IV en IIhv in andere liggingen
 
literatuurvoorbeelden
5. schematisch overzicht van alle gealtereerde akkoorden
 
6. verminderde terts op #4^:
literatuurvoorbeelden
7. verminderde terts op 7^:
literatuurvoorbeelden
8. verminderde terts op 2^ in mineur, en op #2^ in majeur:
literatuurvoorbeelden
9. overzichten van de enharmonisaties en de modulatiemogelijkheden
10. andere dingen? 

 

 
Schubert, Erster Verlust D 226
opname door Ian Bostridge en Julius Drake
opname door Dietrich Fischer-Dieskau en Gerald Moore
opname door Gerard Souzay en Jacqueline Bonneau
opname door Brigitte Fassbaender en
Cord Garben
hier is de complete partituur,
met onderstaande tekst (pdf)
Hieronder een compleet kort Schubert-lied, waarin slechts een gealtereerd akkoord voorkomt (bij de tekst: traur' ich ums verlorne Glück). We kunnen dit akkoord opvatten als overmatig sextakkoord, maar evenzogoed als overmatig kwintsextakkoord, als we rekening houden met de As in de zangpartij.ann

Gezien het eind en het begin van het lied is de hoofdtoonsoort f klein, maar we 'zwalken' steeds tussen deze hoofdtoonsoort en de parallelle majeurtoonsoort As groot. Dit 'zwalken' houdt ongetwijfeld verband met de tekst: Zoals zo vaak bij Schubert symboliseren een contrasterende majeur- en mineurtoonsoort de tegenstelling tussen een(gelukkiger) verleden en een (ongelukkig) heden. Zie bijvoorbeeld de tegenstelling tussen Ach wer bringt en die schönen Tage ...der ersten Liebe  en ach wer bringt en nur eine Stunde jener holden Zeit zurück. En in de passage vanaf Einsam nähr ich wordt uitsluitend het heden beschreven - en blijven we dus in f klein. Op het absolute dieptepunt aan het eind van dit gedeelte (in de zangpartij ook letterlijk: de laagste noot van het lied), bij ums verlorne Glück, wordt de dominant van f klein bereikt via een gealtereerd akkoord, als om de dramatiek te onderstrepen. Vervolgens wordt het begin van het lied (verkort) herhaald, en wordt dus weer gecadenzeerd in As groot (in de voorlaatste maat). Maar in de laatste maat zorgt de pianopartij voor een terugkeer naar het droeve heden, door terug te keren naar f klein:

                       f klein:       I                                                 [ V6/5     I ]
                       As groot: [ VI ]                    I6/4     V     7    (V6/5)  VI  (V4/3) IV   II6
 f klein:                            [ VII7            VI6 ]
As groot: I6/4 (VII7) V    (VII7)           IV6             (V       #5 )  IV          VII6/5  I6   V6/5   I
                V -----------     voor VI
                                         (die niet komt)
 
  f klein:                                     VI6     V6   I6     VII6  VI6   V6 / VII     (VII4/3)
 As groot: II6  V7  I                   IV6
  f klein:   IV6                          VII4/3                    I6      #IVdv(6)/5    V       V7   I
                                                                                                            As groot: [ VI ] 
f klein:                           [ V6/5     I       6 ]                                             III          II6    V7    I
As groot:  I6/4  V    7     (V6/5)  VI      6   VII6/5 I6  V6/5  I   II6   V7   I