c. enkelvoudige en (regelmatig) samengestelde maatsoorten
Maatsoorten met meer dan vier tellen worden samengesteld
genoemd.
Als het totaal aantal tellen door
twee of drie deelbaar is (dus bijvoorbeeld in maten met 4, 6, 9 of
12 tellen) kan de maat worden onderverdeeld in
gelijke
groepjes
van twee of drie tellen. Men spreekt dan van regelmatig
samengestelde maatsoorten. Een maat met drie
tellen
is niet samengesteld, omdat bij deling door drie geen
groepje
tellen
resteert. Hetzelfde geldt voor een maat met twee tellen: bij deling
door twee resteert een enkele tel, geen groep van tellen. Men spreekt daarom
bij maatsoorten met twee of drie tellen van enkelvoudige
maatsoorten.
Een maatsoort met vier tellen kan worden beschouwd
als samengesteld tweedelig:
de groepjes in bijvoorbeeld een 4/4-maat bestaan steeds uit twee tellen.
Een maatsoort met 3, 6, 9 of 12 tellen is samengesteld
driedelig: de groepjes in dergelijke maatsoorten
bestaan steeds uit drie tellen. Vaak kan in samengesteld driedelige
maatsoorten op twee manieren worden geteld: een 6/8 maat bijvoorbeeld kan
kan men tellen in zessen, met een hoofdaccent op de eerste en een nevenaccent
op de vierde achtste ( 'een - twee -drie -
vier
- vijf - zes'), maar ook in tweeën, waarbij de
als teleenheid wordt gebruikt ( 'een - ne
-te - twee - e - te'). Eigenlijk wordt dan geteld alsof het gaat
om een 2/4 maat, waarbij de kwartnoten in drieëen in plaats
van in tweeën zijn onderverdeeld. Vaak zal de manier van tellen afhangen
van het tempo. En soms is het goed mogelijk als het ware op twee
niveau's tegelijk te tellen: in een 6/8-maat wordt dan zowel een 'grote'
onderverdeling in tweeën als ook een 'kleine' onderverdeling in zessen
geteld. Op dezelfde manier kan bijvoorbeeld een 9/8 maat in achtstes worden
geteld, of in drieën met
als teleenheid:
Vaak zijn dergelijke maatsoorten dus gewoon een handigere manierom een
2/3. 3/4 of 4/4 maat waarin uitsluitend of hoofdzakelijk achtste-triolen
voorkomen te schrijven.
Vergelijk bijvoorbeeld |
met: |
|
|
|
Een paar voorbeelden:
De hoofd- en nevenaccenten in onderstaande voorbeelden
zijn aangegeven met accenttekentjes:
voor een hoofdaccent,
voor een nevenaccent.. |
|