home > 
muziektheorie> algemene muziekleer > 'gebruiksaanwijzing'
 
toonsoorten en toonladders toonsoort bepalen
intervallen akkoord benoemen
drieklanken maat en ritme
dominant septimeakkoord akkoorden benoemen / noteren / enharmoniseren
c. enkelvoudige en (regelmatig) samengestelde maatsoorten

Maatsoorten met meer dan vier tellen worden samengesteld genoemd. Als het totaal aantal tellen door twee of drie deelbaar is (dus bijvoorbeeld in maten met 4, 6, 9 of 12 tellen) kan de maat worden onderverdeeld in gelijke groepjes van twee of drie tellen. Men spreekt dan van regelmatig samengestelde maatsoorten. Een maat met drie tellen is niet samengesteld, omdat bij deling door drie geen groepje tellen resteert. Hetzelfde geldt voor een maat met twee tellen: bij deling door twee resteert een enkele tel, geen groep van tellen. Men spreekt daarom bij maatsoorten met twee of drie tellen van enkelvoudige maatsoorten

Een maatsoort met vier tellen kan worden beschouwd als samengesteld tweedelig: de groepjes in bijvoorbeeld een 4/4-maat bestaan steeds uit twee tellen. Een maatsoort met 3, 6, 9 of 12 tellen is samengesteld driedelig: de groepjes in dergelijke maatsoorten bestaan steeds uit drie tellen. Vaak kan in samengesteld driedelige maatsoorten op twee manieren worden geteld: een 6/8 maat bijvoorbeeld kan kan men tellen in zessen, met een hoofdaccent op de eerste en een nevenaccent op de vierde achtste ( 'een - twee -drie - vier - vijf - zes'), maar ook in tweeën, waarbij de   als teleenheid wordt gebruikt ( 'een - ne -te - twee - e - te'). Eigenlijk wordt dan geteld alsof het gaat om een 2/4 maat, waarbij de kwartnoten in drieëen in plaats van in tweeën zijn onderverdeeld. Vaak zal de manier van tellen afhangen van het tempo. En soms is het goed mogelijk als het ware op twee niveau's tegelijk te tellen: in een 6/8-maat wordt dan zowel een 'grote' onderverdeling in tweeën als ook een 'kleine' onderverdeling in zessen geteld. Op dezelfde manier kan bijvoorbeeld een 9/8 maat in achtstes worden geteld, of in drieën met  als teleenheid:
img
Vaak zijn dergelijke maatsoorten dus gewoon een handigere manierom een 2/3. 3/4 of 4/4  maat waarin uitsluitend of hoofdzakelijk achtste-triolen voorkomen te schrijven. 
Vergelijk bijvoorbeeld     met:

Een paar voorbeelden:

De hoofd- en nevenaccenten in onderstaande voorbeelden zijn aangegeven met accenttekentjes: 
voor een hoofdaccent,  voor een nevenaccent..
< naar het vervolg van dit hoofdstuk >