home
>
|
muziektheorie > algemene muziekleer > 'gebruiksaanwijzing' |
toonsoorten en toonladders
|
toonsoort bepalen |
intervallen | akkoord benoemen |
drieklanken | maat en ritme |
dominant septimeakkoord | akkoorden benoemen / noteren / enharmoniseren |
2. voortekens toevoegen /
opbouw van majeur-
en mineurladders
Gegeven is een reeks tonen, een toonsoort en de rol van
de eerste toon
van de tonenreeks in die toonsoort. Bijvoorbeeld:
|
![]() |
of:
|
![]() |
![]() ![]() |
De zevende toon in majeur wordt ook wel leidtoon genoemd. Als deze toon in een melodie voorkomt, heeft de melodie namelijk meestal de neiging daarna naar de grondtoon te gaan: de leidtoon 'leidt naar' de grondtoon - we zeggen dan overigens meestal: 'lost op naar de grondtoon'. Een leidtoon ligt altijd een halve toon onder de toon waarnaar hij oplost. In het voorbeeld hierboven is te zien dat in natuurlijk mineur geen leidtoon voorkomt: de afstand van de zevende toon naar de grondtoon is immers een hele toon. Vaak bestaat echter ook in mineur wel degelijk behoefte een leidtoon te gebruiken, bijvoorbeeld om duidelijk op de grondtoon te kunnen afsluiten. De leidtoon in mineur kan dan worden toegevoegd, door verhoging van de zevende toon. Vergelijk bijvoorbeeld onderstaande melodietjes met elkaar: het is duidelijk te horen dat het tweede melodietje duidelijker, 'krachtiger' afsluit dan het eerste. Klik op het muziekvoorbeeld om te beluisteren: |
![]() |
![]() |
Het is vaak niet wenselijk dat tussen de zesde en
zevende toon zo'n
grote afstand ontstaat.
Vandaar dat vaak niet alleen de zevende, maar ook de zesde toon wordt verhoogd; dan ontstaat de melodische mineur-ladder. Maar: bij een melodische mineur-ladder wordt een verschil gemaakt tussen de stijgende en de dalende vorm : in de stijgende ladder worden de zesde en zevende toon verhoogd - maar de dalende ladder is gelijk aan de natuurlijke mineur-ladder, en heeft dus geen verhogingen: |
![]() |
Terugkomend op de vraaagstelling bij vraag 2 van het toelatingsexamen: als naar een mineur-toonsoort wordt gevraagd speelt ook het verschil tussen de drie vormen van mineur (natuurlijk, harmonisch,melodisch) een rol. Zo is de toon b (zie de toonreeks in het voorbeeld hieronder) de zevende toon van c-klein harmonisch en melodisch mineur, maar ook bijvoorbeeld de zevende toon van cis klein natuurlijk mineur: |
|
< naar
het
vervolg van dit hoofdstuk >
|
![]() |