muziektheorie > solfege en gehoortraining > Bach-koralen > koralen uit de Johannes-Passion
 
  • mocht je e.e.a. willen printen, ga dan naar ''printtext'en/of 'print-partituur'  en print deze uit. Terugkeren naar deze tekst doe je met de 'back'-button van je browser.
  • klik voor de klankvoorbeelden telkens op de icons rechts
  • antwoorden op vragen zijn beschikbaar via de 'pijltjes-icons' rechts
  • de partituur, en de beschrijving van de harmonie is beschikbaar via icons die er als volgt uitzien: 
.
Je kunt deze tekst op allerlei verschillende manieren als solfege-oefening gebruiken. Ik noem de meest voor de hand liggende mogelijkheden:
  • Notatie van de buitenstemmen (of eventueel eerst alleen de bas of de sopraan)
  • Complete of gedeeltelijke harmonische analyse (je kan bijvoorbeeld beginnen met het analyseren van de slotwendingen, en daarna evt. de rest van een koraal-regel harmonisch interpreteren)
  • Notatie van de complete vierstemmige zetting
Hier is om te beginnen de koraal in zijn geheel. De toonsoort is: d-klein (oude stemming, a'=415Hz). 
Bepaal om te beginnen 
  1. uit hoeveel regels de koraal bestaat
  2. of er wordt gemoduleerd, en zo ja, naar welke toonsoort(en)
De eerste koraalregel begint zoals vaak met een opmaat, en bestaat uit twee maten (tot en met de derde tel van maat 2, de eerste fermate), op de tekst: "Dein Will' gescheh', Herr Gott, zugleich.."
Bepaal voordat je meerdere stemmen gaat noteren en/of de harmonie in detail analyseren:
  1. functie van het eerste en laatste akkoord
  2. welk type afsluiting plaatsvindt in maat 2 (heel slot, half slot, bedriegelijk slot)
  3. het verloop van de bas (het kan zinvol zijn deze stem nu al te noteren; in ieder geval krijg je de bas van de eerste koraalregelte zien via het pijltje hieronder) 
Vervolgens kun je bijvoorbeeld twee- of vierstemmig gaan noteren, en/of harmonisch analyseren. Controleer in de partituur:
De tweede koraalregel vormt qua tekst de directe voortzetting van de eerste (de tekst "auf Erden wie im Himmelreich" is de tweede helft van de in de eerste regel begonnen zin), en is precies even lang als de eerste regel (dus: twee maten, tot en met de derde tel van maat 4):
  1. Bepaal de functie van het begin- en slotakkoord van de tweede koraalregel
  2. Bepaal welk soort afsluiting wordt gemaakt in maat 4 (let hierbij vooral op de plaats in de toonsoort van de laatste twee bastonen!)
Nu kun je bijvoorbeeld twee- of vierstemmig gaan noteren, en/of harmonisch analyseren. Omdat de bas in deze tweede koraalregel nogal lastig is, is het waarschijnlijk verstandig daar eerst de nodige aandacht aan te besteden. Om deze reden kun je via de onderstaande 'partituur-link' ook apart de bas bekijken (maar ook de gehele partituur):
De derde koraalregel eindigt net als de eerste koraalregel met een heel slot in de hoofdtoonsoort (zodat muzikaal gezien een 'grote boog' lijkt te zijn afgerond). Ook deze regel duurt weer exact twee maten:
  1. Bepaal welk akkoord aan het begin van deze koraalregel staat
  2. Bepaal wat er in de bas gebeurt (via onderstaande linkun je de bas te zien krijgen - misschien weer eerst de bas apart noteren?)
Nu kun je bijvoorbeeld twee- of vierstemmig gaan noteren, en/of harmonisch analyseren. Controleer in de partituur:
In de vierde koraalregel is voor het eerst sprake van modulatie, namelijk naar a-klein (de 'mineur-dominant'). Ook deze koraalregel duurt twee maten:
  1. Aan het begin van deze koraalregel (de eerste twee akkoorden) ligt het niet zonder meer voor de hand aan a-klein als nieuwe toonsoort te denken. Aan welke toonsoort zou men hier kunnen denken? Welke relatie heeft deze toonsoort met a-klein?
  2. Wat voor afsluiting staat aan het eind van deze koraalregel?
Nu kun je bijvoorbeeld twee- of vierstemmig gaan noteren, en/of harmonisch analyseren. Controleer in de partituur (de bas is via onderstaande link weer apart te bekijken):
In de vijfde koraalregel wordt gemoduleerd naar de parallel-toonsoort F-groot. Ook deze regel is weer twee maten lang:
  1. Aan welke (andere) toonsoort zou men aan het begin (eerste twee akkoorden) kunnen denken? 
  2. Wat voor afsluiting staat aan het eind van deze koraalregel?
Nu kun je bijvoorbeeld twee- of vierstemmig gaan noteren, en/of harmonisch analyseren. Controleer in de partituur (je kunt de bas weer apart bekijken):
Het nu volgende klankvoorbeeld omvat de twee laatste koraalregels (dus de zojuist gehoorde vijfde regel met de zesde). Let met name op de bas om te begrijpen hoe de modulatie verloopt, en noteer deze desgewenst (controleren via het pijltje hieronder):

En hier is de laatste regel apart:
  1. Bepaal de functie van de eerste twee akkoorden van deze koraalregel. Van welk type modulatie wordt hier (dus) gebruik gemaakt?
  2. Wat voor slot staat aan het van het koraal?
Nu kun je bijvoorbeeld twee- of vierstemmig gaan noteren, en/of harmonisch analyseren. Controleer in de partituur:
Via onderstaande link tenslotte kun je desgewenst nogmaals de partituur van het gehele koraal bekijken, inclusief harmonische analyse: