Schubert Kwintet / leading tone diminished

home >	muziektheorie > harmonie > harmonieleer > E. Chromatiek > gealtereerde akkoorden > Schubert, Strijkkwintet in C groot D 956 begin van het eerste deel

voorbeeld van: leading tone diminished

opname door Isaac Stern:, Alexander Schneider, Milton Katims, Pablo Casals, Paul Tortelier Prades-1952

opname door Janine Jansen, Boris Brovtsyn, Amihai Grosz, Torleif Thed?en, Jens Peter Maintz

We kunnen spreken van een 'leading tone diminished' als vanuit een verminderd septimeakkoord niet alle tonen bewegen en krimpend oplossen, maar in plaats daarvan 1 of 2 tonen blijven liggen. Het verminderd septimeakkoord gedraagt zich dan niet als een VII7, maar als een wissel- of vertragingsakkoord. Als trap kunnen we het dan meestal benoemen als #II of (#II) - al moeten we ons soms een enharmonisatie voorstellen:


'normale' oplossing:
'leading tone dim.': #II in/van Ges:
'leading tone dim.': #II in/van V in As: Eigenlijk moet het akkoord dan zo genoteerd worden:

Een prachtig voorbeeld van een leading tone diminished is aan het begin van het eerste deel van Schubert's Strijkkwartet in C groot, D 956:

LTD = leading tone diminished

C groot: I LTD I ^{6 - 5} V6/5 I II6 (V6) V

                                                  of: #II2vm?                                                               in feite:
                                                                                                                                              (VII7) --> V
                                                                                                                                         op V

|_______________________________________________________________
voorzin

C groot: V II LTD II ^{6 - 5} V4/3 I6 I II6 V7 I

                                         of: (#IV4/3vm)?                                                               in feite:
                                                                                                                                            V7 / #5
                                                                                                                                       op V

      __________| |_____________________________________________________________________
                                                                      nazin
             half slot

Voorzin en nazin tot maat 20 vormen samen de eerste helft van het eerste thema, en zijn (quasi) model en sequens. De
voortzetting vanaf maat 21 lijkt te bewerkstelligen dat het gehele eerste thema (tot maat 33) satzartig is.

C groot: I (chrom. dg.) VI6

of: (IV6 #IVdv6/5 V ) V7 I6/4 V7^{[ #4 -
5 ]}
voor III [ die niet komt ]

orgelpunt op V ------------------>

e klein: IV6 #IVdv6/5 V

__________| |_______________________________________| |______________________________
voortzetting/uitbreiding 'conclusie'

C groot:    V7      III6        V ^{8 -
7}           LTD --> I6/4       LTD -------->   V7             I
                                                      op orgelpunt;
                                                          of #II?

orgelpunt op V -------------------------------------------------------------------------------------|

______________________________________________________________________|
'conclusie'