• Hoofdstuk 1: inleiding
• Hoofdstuk 2: trappen en functies

• Hoofdstuk 3: vierstemmige zetting
• Hoofdstuk 4: slotwendingen; harmonie en metrum/ritme
• slotwendingen
• harmonisch ritme
• hemiool en syncope
• motieven, maatgroepen, en harmonische structuur

hemiool en syncope

Een speciale manier om het harmonisch ritme te variëren is het gebruik van hemiolen en syncopes. Een syncope in melodie én harmonie zal al snel tot gevolg hebben dat een verschuiving van het metrisch accent wordt waargenomen. In extreme gevallen kan het zelfs voorkomen dat feitelijk sprake is van maatwisseling, of van 'maatverschuiving' (de eerste tel lijkt ergens anders te zitten dan feitelijk het geval). In eenvoudige zettingen is het meestal verstandig af te zien van dergelijke extreme effecten. 

In zekere zin kan ieder  akkoordwisseling worden opgevat als een 'klein accent', en het ontbreken van een akkoordwisseling betekent dan tevens dat een accent ontbreekt. Voor eenvoudige zettingen is het goed het volgende als richtsnoer te beschouwen:

• op een nevenaccent kan een syncope staan als op de eerstvolgende lichte tel een akkoord staat, dus bijvoorbeeld wél: 

, maar liever niet: 
.
• op een hoofdaccent kan een syncope staan 'vanuit het voorgaande nevenaccent', of vanuit het voorafgaande lichte maatdeel mits de overgebonden noot niet langer is dan de overbinding op het lichte maatdeel, dus bijvoorbeeld wél:

,
  , , of


maar liever niet: 



Enkele voorbeelden van (relatief eenvoudige) syncopen staan in voorbeeld 10 hieronder. 

• een syncopendissonant (een voorbereide vertraging, die - dus - een syncope in een tot drie van de vier stemmen met zich meebrengt) is vrijwel altijd mogelijk, omdat daarmee het harmonisch ritme daarbij niet wordt gesyncopeerd: een syncopendissonant moet het juist hebben van het contrast tussen een syncope in de  melodie en 'regelmaat' in de harmonie: